کاربرد پلاریمتر و معرفی پلاریمتر آزمایشگاهی موضوع مقاله ای است که در حال از سایت آذین تجهیز میخوانید. امروز شما علاوه بر معرفی و کاربرد دستگاه پلاریمتر، با محاسبه و روش کالیبراسیون این دستگاه نیز آشنا خواهید شد.
پلاریمتر چیست و چه کاربردی دارد
قطبش سنج یک روش تحلیل ابزاری با استفاده از چرخش نور قطبی شده بوسیله برخی مواد بعنوان یک معیار غلظت آن در یک محلول است. ابزار مورد استفاده ای که این کار را انجام میدهد پلاریمتر نامیده میشود. پلار (در انگلیسی polar) به معنای قطب هست و پلاریمتر (polarimeter) به معنای قطب سنج میباشد. اگر یک ماده فعال نوری در یک لوله نمونه باشد، صفحه امواج نور قطبی چرخانده میشود. قطب سنج (پلاریمتر) دستگاهی برای تعیین جهت قطبش نور یا چرخش ماده فعال نوری است. در ادامه شما را با کاربرد دستگاه پلاریمتر نیز آشنا خواهیم کرد.
انواع پلاریمتر آزمایشگاهی
پلاریمتر رومیزی
روش کار دستگاه پلاریمتر
مهمترین کاربرد پلاریمتر این است که مشخص میکند آیا یک یا دو ایزومر نوری در یک نمونه وجود دارند یا خیر! این شامل یک منبع نور، یک پولاریزر، یک سلول نمونه، یک ردیاب و یک تحلیلکننده است. این موضوع پس از عبور نورهای دوقطبی از نمونه مشخص میشود. تحلیلکننده نیز چرخش اپتیکال را اندازهگیری میکند. این دستگاه ابزاری است که زاویه چرخش را با عبور نور قطبی شده از طریق یک ماده فعال نوری (کایرال) میسنجد. برای اندازهگیری چرخش نوری، یک دیود ساطع کننده نور (LED)، پرتویی از نور معمولی را تولید میکند.
برای یک ماده خالص در محلول، اگر رنگ و طول مسیر ثابت باشد و چرخش خاص مشخص باشد، میتوان از چرخش مشاهده شده برای محاسبه غلظت استفاده کرد. این کاربرد، پلاریمتر را به ابزاری با اهمیت برای کسانی که بصورت فله شربت قند تجارت میکنند یا از آن استفاده میکنند تبدیل میکند.
پلاریمتر، چرخش نور قطبی شده را هنگام عبور از مایع فعال نوری اندازهگیری میکند. از چرخش اندازهگیری شده میتوان برای محاسبه مقدار غلظت محلول استفاده کرد. به خصوص موادی مانند قندها، پپتیدها و روغنهای فرار.
موج و نور قطبی شده (پلاریزه)
موج نور که در بیش از یک صفحه دچار ارتعاش میشود، نور غیر قطبی نامیده میشود. امواج نور قطبی شده، امواجی هستند که در آنها ارتعاش در یک صفحه منفرد رخ میدهد. فرآیند تبدیلِ نور غیر قطبی به نور قطبی شده را قطبی شدن (قطبیسازی) مینامند. قطبی شدن خاصیتی است که برای امواج عرضی به کار میرود و جهت هندسی نوسانات را مشخص میکند. در یک موج عرضی، جهت نوسان عمود بر جهت حرکت موج است. در قطبش خطی، میدانها در یک جهت واحد نوسان میکنند.
بخوانید: پلاریمتر چگونه ساخته شد
کاربرد نور سدیم در پلاریمتر
نور عبوری از این دستگاه باید نور تک رنگ تولید کند و انرژی تولیدی آن زیاد باشد؛ به همین جهت در پلاریمتر نور زرد (لامپ سدیم کم فشار) کاربرد دارد. این منبع نوری ارزان و مناسب است و به اندازه کافی تک رنگ است. در یک آزمایش قطب سنجی معمولی، نور تک رنگ از طریق نمونه عبور میکند. یک لامپ سدیم معمولاً بعنوان منبع نور استفاده میشود و طول موج خط D آن 589/3 نانومتر است.
نحوه محاسبه پلاریمتر
لوله پلاریمتر را بردارید و هر دو طرف آن را به خوبی تمیز کنید تا از گرد و غبار پاک شود. اکنون لوله را با آب خالص پر کنید و ببینید هیچ حباب هوا در آن بسته نشده است. لوله را در موقعیت خود در داخل پلاریمتر قرار دهید. منبع نور را روشن کنید و از طریق چشمی نگاه کنید.
کتابچه CRC شیمی و فیزیک، چرخش خاص را تعریف کرده است: یک ماده فعال اپتیکی تعریف شده با [α] θλ = α/γl که در آن α زاویهای است که از طریق آن، نور قطبی شده سطح توسط محلول با غلظت جرم γ و طول مسیر l میچرخد.
برخی از محصولات پلاریمتر آزمایشگاهی:
طول موج لامپ قطب سنج یا پلاریمتر
- nm 44/589
- قطب سنج لامپ سدیم، طول موج 589/44 نانومتر
- مقیاس: 1 درجه
- ورنیه: Deg 05/0+
- ذرهبین: X3
- لامپ سدیمی منبع نور
- طول موج nm 44/589
محاسبه درصد EE
بیان پاسخ به زبان ریاضی: مازاد انانتیومریک = % انانتیومر اصلی – درصد انانتیومر فرعی.
مثال: مخلوطی متشکل از 86٪ انانتیومر R و 14٪ S انانتیومر دارای 86٪ – 14٪ = 72٪ ee است. به مادهای که یک انانتیومر خالص و منفرد باشد (یعنی 100٪ ee) هموچیرال یا خالص نوری گفته میشود.
کاربرد پلاریمتری
یکی از مهمترین روشهای کنترل کیفیت که در صنایع دارویی، شیمیایی، آرایشی، غذایی و آشامیدنی استفاده میشود قطب بندی است – مواد فعال نوری با تعیین زاویه چرخش آنها تجزیه و تحلیل میشوند. پلاریمتر ابزاری علمی است که کاربرد آن برای اندازهگیری زاویه چرخش ناشی از عبور نور قطبی از یک ماده فعال نوری است. زاویه چرخش در اصل بعنوان زاویه مشاهده شده شناخته میشود. از کاربرد های پلاریمتر میتوان به اندازهگیری قند اشاره کرد.
آب از نظر نوری فعال نیست – هیچ تأثیری در سطح قطبش ندارد. آنالیزور چرخانده میشود تا جایی که نتوانید نوری را از طریق دستگاه مشاهده کنید. سپس پلاروئیدها عبور داده میشوند. حالا شما یک محلول از یک ماده فعال نوری را درون لوله قرار دهید.
کالیبراسیون پلاریمتر
لوله را با محلول 10٪ بشویید و محلول را در لوله Polarimeter پر کنید.
- کالیبراسیون
- دستگاه را روشن کنید.
- منتظر بمانید تا لامپ سدیم با شدت کامل نور زرد بدرخشد.
- لوله پلاریمتر را با آب مقطر شستشو دهید.
- مقیاس ورنیه و مقیاس شماره اصلی را بر روی صفر قرار دهید.
***
در این مقاله با این موضوع که پلاریمتر چیست و کاربرد پلاریمتر چیست آشنا شدیم. لازم به ذکر است خوشبختانه شرکت تجهیزات آزمایشگاهی آذین توانسته با تامین پلاریمتر های مختلف و فعالیت در زمینه فروش پلاریمتر، نیازهای آزمایشگاهی این دستگاه را پوشش دهد. در صورت نیاز میتوانید برای مشاوره خرید با شمارههای 02166578892 و 02166572995 تماس بگیرید.