همانطور که می‌دانید، برخی چیز‌ها به میزان رطوبت حساس هستند و برای آن‌ها کنترل میزان رطوبت امری ضروری محسوب می‌شود. رطوبت سنج‌ها ابزارهای اندازه‌گیری بسیار پرکاربردی هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان میزان رطوبت موجود در جو را اندازه‌گیری کرد. این ابزارهای اندازه‌گیری توانایی تعیین رطوبت نسبی در یک محیط را داشته و با کمک آن‌ها می‌توانید به یک محیط مناسب برای انسان‌ها، حیوانات، گیاهان و… برسید. برای آشنایی بیشتر با انواع رطوبت سنج و نحوه خواندن این ابزار با ما همراه باشید.
رطوبت سنج ترمو چیست؟
تاریخچه رطوبت سنج
تاریخچه رطوبت سنج را می‌توان به موارد زیر دسته بندی کرد:
- در سال 1450 یک فیسوف و ستاره‌شناس آلمانی، اولین حسگر رطوبت را تولید کرد که برای اندازه‌گیری میزان رطوبت مو مورد استفاده قرار می‌گرفت.
- پس از آن لئوناردو داوینچی در سال 1480 طرح رطوبت سنج مو را رسم کرد.
- در سال 1657 دوک بزرگ توسکانی به نام فردیناند دو مدیچی دوم که شیفته علم و فناوری بود، رطوبت سنج چگالی را ساخت.
- سپس در سال 1853 شخصی به نام آگوست براویس فیزیک دان فرانسوی، یک حسگر رطوبت با نام روان سنج چرخشی اختراع کرد که می‌توانست میزان رطوبت را از قرار دادن عدد دماسنج در یک فرمول بدست آورد.
- در سال 1973 حسگر رطوبت Humicap توسط یک شرکت فنلاندی توسعه داده و اختراع شد.
از آن زمان تا بحال، پیشرفت‌های تکنولوژی باعث اختراع و ساخت طیف وسیعی از اشکال مختلف حسگر‌های رطوبت از جمله حسگر لیتیوم کلرید اشباع، حسگر الکترولیتی پنتوکسید فسفر، حسگر تغییر رنگ، حسگر طیف سنجی، سنسور آکوستیک و سنسور انبساط آدیاباتیک شده است.
نحوه کار رطوبت سنج
رطوبت سنج‌ها انواع بسیار مختلفی دارند و نحوه کار ان‌ها نیز با هم متفاوت است اما هدف تمامی این رطوبت سنج‌ها، اندازه‌گیری رطوبت نسبی در محیط است. مقدار رطوبت نسبی 100 درصد در این ابزار‌ها نشان دهنده رسیدن به حداکثر سطح اشباع آب ممکن که جو می‌تواند آن را نگه دارد، است و میزان مناسب رطوبت نسبی برای انسان بین 30 تا 50 درصد می‌باشد. رطوبت سنج‌های دیجیتال الکترونیکی مدرن از یک حسگر نیمه هادی برای سنجش رطوبت استفاده می‌کنند که هنگام جذب آب از جو، تغییر مقاومت و ظرفیت الکتریکی یا جرم را اندازه‌گیری می‌کند. در واقع در این رطوبت سنج‌های دیجیتال، حسگر بسته به میزان آبی که سنسور تشخیص می‌دهد، سطوح مقاومت یا ظرفیت خازنی متناسب و متفاوتی را ارائه می‌دهد. سپس مقادیر ارائه شده توسط دستگاه ترجمه و در یک بازخوان دیجیتال به کاربر نمایش داده می‌شود.
نحوه کالیبره کردن رطوبت سنج
با استفاده از دستگاه کالیبراسیون رطوبت سنج، می‌توان برخی از رطوبت سنج‌ها را با کمک محفظه‌های رطوبت همراه با کپسول رطوبت سنج، کالیبره کرد. در واقع دستگاه کالیبراسیون به سنسور رطوبت سنج متصل است و کپسول موجود در آن، مقدار مشخصی از رطوبت را آزاد می‌کند. سپس می‌توان رطوبت سنج را به منظور تطبیق میزان قرائت شده با مقادیر کپسول، تنظیم و کالیبره کرد و این بهترین راه برای تست اندازه‌گیری دقیق یک رطوبت سنج محسوب می‌شود. هنگامی که یک دستگاه دقیق و کالیبره شده دارید، به راحتی می‌توانید رطوبت سنج دیگری را با کمک دستگاه کالیبره شده، کالیبره کنید.
کاربرد رطوبت سنج ها
رطوبت سنج‌ها کاربرد‌های مختلفی دارند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موارد پزشکی مانند دستگاه‌های استریل‌کننده و تجهیزات تنفسی
- دستگاه‌های جوجه کشی
- تصفیه گاز‌های شیمیایی
- تهیه دارو‌های مختلف
- تولید کاغذ و منسوجات
- فرآوری مواد غذایی
- فرآیند‌های خشک شدن فیلم
- کنترل رطوبت اتمسفر در طول ساخت نیمه هادی
- پیشگیری از شبنم در محصولات حساس و نظارت بر رطوبت خاک در صنعت کشاورزی
- کنترل پخت و پز در اجاق‌های ماکروویو دار
- کنترل رطوبت جو ساختمان‌ها و…
چگونه رطوبت را بدون رطوبت سنج اندازه‌گیری کنیم؟
این روش از اندازه‌گیری رطوبت به هیچ وجه دقیق نیست و تنها یک ایده تقریبی از میزان نسبی رطوبت ارائه می‌دهد. در این آزمایش از یک لیوان که با آب یخ پر شده است تا پایان مدت زمان اندازه‌گیری رطوبت استفاده می‌شود و سطح تراکم تشکیل شده در بیرون شیشه مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر در این آزمایش چگالش زیادی روی شیشه مشاهده کردید، این موضوع نشان دهنده رطوبت نسبی بالایی در محیط است و اگر میزان چگالش کم بود، این موضوع نشان دهنده سطح رطوبت پایین خواهد بود. این آزمایش براساس میزان رطوبت موجود در اتمسفر و محیط که روی سطح سرد شیشه متراکم می‌شود، بوجود آمده و دقت بسیار زیادی ندارد. در هر صورت، برای اندازه‌گیری میزان دقیق رطوبت در محیط و مکان‌های مختلف لازم است از دستگاه رطوبت سنج استفاده کنید که میزان دقیق رطوبت را مشخص می‌کند.