میکروپیپت یک ابزار آزمایشگاهی است که برای اندازه‌گیری مقدار کمی از مایعات با محدوده حجمی بین 1 تا 1000 میکرولیتر و انتقال مقدار دقیق مایع از یک ظرف به ظرف دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع تک کاناله این ابزار‌ها در آزمایشگاه‌های مربوط به تحقیقات بیولوژی ملکولی، میکروبیولوژی، ایمونولوژی، کشت سلولی، شیمی تحلیلی، بیوشیمی و ژنتیک و نوع چند کاناله برای غربالگری مولکولی، مطالعات جنبشی و تقویت DNA کاربرد دارد.
نحوه استفاده از میکروپیپت چگونه است؟
برای استفاده از این ابزار آزمایشگاهی باید طبق مراحل زیر عمل کنید:
- حجم میکروپیپت را تنظیم کنید.
- برای آسپیراسیون لازم است پیستون را در اولین توقف فشار داده و آن را نگه دارید.
- نوک میکروپیپت را به صورت عمودی در مایع مورد نظر قرار دهید.
توجه داشته باشید که زاویه قرار‌گیری نوک میکروپیپت در مایع نباید بیش‌تر از 20 درجه باشد زیرا با تغییر زاویه، فشار هیدرواستاتیک داخل نوک پیپت تغییر می‌کند و حجم اسپیره شده ناسازگار خواهد بود.
- پیستون را به آرامی رها کنید تا مایع مورد نظر وارد نوک آن شود.
- کمی صبر کنید و سپس نوک پیپت را با دقت از ظرف مایع خارج کنید.
- نوک پیپت را در ظرف دیگر قرار دهید.
- مطمئن شوید که نوک پیپت با دیواره داخلی ظرف تماس داشته باشد و با زاویه 45 درجه از آن قرار بگیرد. سپس پیستون را تا ایستگاه دوم فشار دهید.
- کمی صبر کنید و سپس نوک پیپت را خارج کنید.
- هنگام انجام آزمایش نوک پیپت را با کمک اجکتور بردارید و پس از انتقال مایع حتما نوک را عوض کید و در سطل زباله بریزید.
کاربرد‌های مکروپیپت چیست؟
برخی از مهم‌ترین کاربرد‌های این ابزار آزمایشگاهی به شرح زیر است:
از میکروپیپت در آزمایش‌های دارویی مختلف از جمله نمونه برداری، تجزیه و تحلیل مواد فعال دارویی، ناخالصی‌ها، مواد کمکی و محلول‌های دارویی و… استفاده می‌شود.
از میکروپیپت در بخش مراقبت‌های بهداشتی مانند بانک‌های خون و آزمایشگاه‌های پاتولوژی تهیه نمونه‌های خون و پلاسما استفاده می‌شود.
از میکروپیپت در تحقیقات غذا و آشامیدنی، تولید، تجزیه، تحلیل و کنترل کیفیت مواد غذایی و محصولات مرتبط با آن استفاده می‌شود.
از میکروپیپت در انواع مختلف آزمایش‌های مربوط به کنترل خاک، آب و آلودگی استفاده می‌شود.
از میکروپیپت در موسسات دانشگاهی و تحقیقاتی برای کشت سلولی و بافتی، میکروبیولوژی، بیوشیمی، زیست شناسی و… استفاده می‌شود.
از میکروپیپت‌ها در تحقیقات زیست شناسی مولکولی و آزمایش‌های مرتبط مانند خالص‌سازی RNA، DNA، PCR، پرایمر‌ها، پروب‌ها، شبیه‌سازی، کشف دارو و… استفاده می‌شود.
تکنیک‌های مختلف پیپتینگ
تکنیک‌های مختلف پیپتینگ را می‌توان به دو دسته کلی زیر تقسیم کرد:
تکنیک پیپت کردن به جلو که برای پخش مقدار دقیق مایع و محلول‌های آبی مانند بافر‌ها و اسید‌های رقیق یا قلیایی‌ها و با استفاده از پیپت جابجایی هوا انجام می‌شود.
تکنیک پیپت معکوس که برای پخش مقدار دقیق مایع و محلول‌هایی با ویسکوزیته بالا یا تمایل به کف کردن و با استفاده از پیپت جابجایی هوا انجام می‌شود.
قطعات و اجزای تشکیل دهنده میکروپیپت چیست؟
پیستون که برای تنظیم صدا و آسپیراسیون توزیع مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تیپ اجکتور که امکان پرتاب ایمن، بی‌دردسر و سریع نوک‌ها را فراهم می‌کند.
نمایشگر ولوم که حجم مایع را مشخص می‌کند.
تیپکون یا نوک مخروط که امکان اتصال به نوک‌ها را فراهم می‌کند.
گریپی که امکان پشتیبانی و نگه داشتن راحت میکروپیپت را فراهم می‌کند.
انواع میکروپیپت
میکروپیپت‌ها را می‌توان براساس مکانیسم عملیات، تعداد کانال‌ها، حجم یا ظرفیت و اصل کری به انواع زیر تقسیم کرد:
انواع میکروپیپت براساس اصل کاری
میکروپیپت جابجایی هوا که برای طیف وسیعی از کار‌های لوله کشی مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای یک بالشتک کوچک هوا بین پیستون و محلول مایع است.
میکروپیپت جابجایی مثبت که در آن یک پیستون جایگزین بالشتک هوا شده است و در امتداد لبه‌های داخلی لوله می‌لغزد.
انواع میکروپیپت براساس مکانیسم عملیات
میکروپیپت مکانیکی که براساس مکانیزم فنر محور پیستون و به صورت دستی کار می‌کند.
میکروپیپت الکترونیکی که به صورت خودکار عمل می‌کند و با فشار یک دکمه، پیستون به صورت الکترونیکی بالا و پایین می‌رود.
انواع میکروپیپت براساس تعداد کانال ها
میکروپیپت تک کاناله که دارای یک کانال برای آسپیراسیون یا پخش مایع است.
میکروپیپت چندکاناله که دارای چندین کانال برای آسپیراسیون یا پخش مایع است و معمولا در انواع 8 کاناله، 12 کاناله و 16 کاناله موجود می‌باشد.
انواع میکروپیپت براساس حجم یا ظرفیت
میکروپیپت با حجم ثابت که در آن حجم مایعی که باید آسپیره یا پخش شود ثابت می‌ماند.
میکروپیپت با حجم متغیر که دارای حداقل و حداکثر دامنه حجمی مشخصی می‌باشد و مقدار مایع آسپیره براساس نیاز کاربر تنظیم می‌شود.
منبع: microlit