کاغذ PH و کاربردهایش را بشناسید

برای درک بهتر کاغذ PH، ابتدا بهتر است با PH آشنا شوید. اصطلاح PH در واقع مخفف هیدروژن بالقوه و اندازه‌گیری تعداد یون‌های هیدروژن در یک محلول است که هر چه این تعداد بیش‌تر باشد، نشان دهنده اسیدی‌تر بودن آن ماده خواهد بود. مشخصه مواد پایه یا قلیایی نیز تعداد زیادی یون هیدروکسید در یک ماده است و اگر در ماده‌ای میزان یون هیدروژن یا  H+ با یون هیدروکسید یا  OH- مساوی باشد، آن ماده خنثی نامیده می‌شود. به طور مثال، آب لیمو یک محلول اسیدی، آب صابون یک محلول بازی و آب، رایج‌ترین نمونه یک محلول خنثی است.

PH چیست؟

PH مقیاس و واحد اندازه‌گیری برای تعیین اسیدی یا قلیایی بودن یک محلول است و این مقیاس همیشه اعدادی بین 0 تا 14 را نشان می‌دهند. محلول‌هایی با PH کمتر از 7 اسیدی و محلول‌هایی با PH بیشتر از 7 قلیایی یا بازی هستند. محدوده بین 0 تا 14 اهمیت بسیار زیادی دارد و هر زمان یک مایع در خارج از این محدوده طبیعی قرار گیرد، نشانه‌ای از بروز یک مشکل بسیار جدی است.

کاغذ PH چیست؟

کاغذ PH، کاغذی است که با یک نشانگر شیمیایی به نام فلاوین که رنگدانه موجود در کلم قرمز است، پوشانده شده و در محلول‌های مختلف تغییر رنگ می‌دهد. این کاغذ در حضور محلول اسیدی معمولا قرمز، در حضور محلول قلیایی معمولا آبی مایل به سبز و در محلول خنثی معمولا سبز روشن می‌شود. در واقع، اسید‌ها محلول‌های شیمیایی هستند که پروتون اهدا می‌کنند و باز‌ها محلول‌های شیمیایی هستند که پروتون را دریافت می‌کنند و همین اهدا و دریافت کردن پروتون است که موجب تغییر رنگ کاغذ PH می‌شود.

کاغذ PH در چه مواردی کاربرد دارد؟

همانطور که گفته شد، کاغذ PH یک مقیاس اندازه‌گیری است که برای تعیین اسیدی، بازی یا خنثی بودن محلول مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانی که می‌خواهید PH یک محلول را اندازه‌گیری کنید، باید بخشی از کاغذ  PHرا در محلول مورد نظر فرو ببرید و منتظر تغییر رنگ کاغذ باشید. این کاغذ‌ها هنگام خرید در بسته بندی‌های خود یک مقیاس رنگی به همراه دارند که نشان دهنده اسیدی، بازی یا خثی بودن یک محلول پس از خارج کردن کاغذ از محلول است.

کاغذ تورنسل چیست؟

کاغذ تورنسل یکی از شاخص‌های تشخیص اسید و باز است که از پردازش رنگ گلسنگ‌ها با کاغذ صافی تهیه می‌شود. زمانی که کاغذ تورنسل داخل یک محلول می‌شود، کاغذ رنگ خود را حفظ می‌کند یا تغییر می‌دهد. دقت داشته باشید که این کاغذ برای تعیین مقدار PH یک محلول مناسب نیست و از طریق آن تنها می‌توان اسید یا باز بودن محلول را تشخیص داد.

تفاوت کاغذ PH و کاغذ تورنسل

کاغذ PH و کاغذ تورنسل هر دو از یک ماده شیمیایی پوشانده شده‌اند و هنگام قرار گرفتن در محلول، واکنش نشان می‌دهند. کاغذ PH مقدار PH یک محلول را تعیین می‌کند و نسبت به تورنسل دقیق‌تر است. اما کاغذ تورنسل یک آزمون برای تایید یا رد اسید یا باز بودن یک محلول است. به طوری که، کاغذ تورنسل آبی اگر در یک محلول اسیدی قرار بگیرد قرمز می‌شود و کاغذ تورنسل قرمز اگر در یک محلول قلیایی قرار بگیرد به رنگ آبی در می‌آید.

تفاوت کاغذ تورنسل آبی و تورنسل قرمز

محلول‌ها یا مواد موجود، اغلب اسیدی یا قلیایی هستند و این دو در تضاد کامل با یکدیگر قرار دارند، به طوری که اگر آن‌ها را به میزان مساوی مخلوط کنید، یکدیگر را خنثی می‌کنند. کاغذ تورنسل که به دو صورت آبی و قرمز تهیه می‌شود، برای آزمایش تعادل PH یک محلول مورد استفاده قرار می‌گیرد. از کاغذ تورنسل آبی برای آزمایش مواد اسیدی و از کاغذ تورنسل قرمز برای آزمایش مواد قلیایی استفاده می‌شود.

نحوه انجام آزمایش با کاغذ تورنسل

برای انجام آزمایش با کاغذ تورنسل آبی و قرمز بهتر است از قطره چکان استفاده کنید و قطره‌های مواد را روی نوار کاغذی بچکانید. برای اطمینان از خنثی نبودن محلول در این آزمایش لازم است از هر دو نوار مستطیل شکل آبی و قرمز استفاده کرده و محلول را روی هر دوی آن‌ها بچکانید و نتیجه را با دقت بررسی کنید.

نحوه انجام آزمایش با کاغذ PH

برای انجام این آزمایش، ابتدا باید مقداری از محلول را با قطره چکان برداشته و روی کاغذ PH که یک نشانگر جهانی است بچکانید. سپس نتیجه تغییر رنگ را با مقیاس مرجع مقایسه و به یک عدد کامل برسید.

چگونه PH یک محلول را با کاغذ PH اندازه‌گیری کنیم؟

کاغذ  PHبا ماده‌ای پوشانده شده است که هنگام تماس با اسید یا باز، تغییر رنگ می‌دهد و قرمز یا آبی می‌شود. برای اندازه‌گیری PH یک محلول ابتدا باید انتهای کاغذ را داخل محلول قرار دهید و پس از گذشت چند ثانیه، کاغذ را از محلول خارج کرده و تغییر رنگ آن را با مقیاس موجود در بسته بندی مقایسه کنید تا به میزان PH آن محلول برسید. دقت داشته باشید که کاغذ‌های PH یک بار مصرف هستند و برای هر آزمایش باید از یک کاغذ جداگانه استفاده کنید.

چگونه یک محلول اسیدی را با کاغذ تورنسل اندازه‌گیری کنیم؟

برای انجام این آزمایش لازم است یکسری نکات ایمنی از جمله پوشیدن دستکش و عینک لاستیکی را رعایت کنید. سپس یک تکه کوچک یا حدود یک اینچ از کاغذ تورنسل آبی را ببرید و یک انتهای آن را به اسید آغشته و بلافاصله خارج کنید. رنگ آن قسمت از کاغذ که با اسید در تماس بوده است را بررسی کنید. اگر رنگ کاغذ قرمز شده باشد، محلول اسیدی است و اگر آبی باقی بماند، محلول یا قلیایی است یا خنثی.