گاز ازت که با نام نیتروژن نیز شناخته می‌شود گازی بی‌بو، بی‌رنگ و غیر سمی است و در دماهای معمولی به آسانی مایع یا جامد نمی‌شود. این گاز یکی از اجزای اصلی هوا محسوب می‌شود و چیزی حدود 78 درصد از حجم هوای جو را تشکیل می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با این گاز و کاربرد‌های آن با ما تا پایان مقاله همراه باشید.
گاز ازت چیست؟
همانطور که می‌دانید، در جدول مندلیف عنصر‌ها براساس خواص شیمیایی و ساختار الکترونی خود دسته بندی شده‌اند. وجود گازی مثل نیروژن یا ازت در گروه 15 این جدول نشان می‌دهد که این عنصر دارای 5 الکترون در پوسته جدارکننده خود است. گاز ازت به عنوان یکی از عناصر مهم شیمی زیستی و صنعت در زندگی روزمره ما نقش بسیار حیاتی دارد و بدون آن بسیاری از فرآیند‌های ضروری در سطح جهان به خوبی و درستی انجام نمی‌شود. این گاز دارای عدد اتمی 7، وزن اتمی 14،0067و عنصر شیمیایی N است.
کاربرد‌های گاز نیتروژن
گاز نیتروژن کاربرد‌های بسیار متنوعی دارد. در این بخش به برخی از آن‌ها می‌پردازیم:
صنعت روغن کشی
گاز نیتروژن در فرآیند روغن کشی کاربرد دارد و به منظور جلوگیری از تماس روغن با اکسیژن و کاهش اکسیداسیون روغن استفاده می‌شود. استفاده از این گاز در روغن کشی باعث افزایش دوام و پایداری روغن‌ها می‌شود.
صنعت بسته بندی مواد غذایی
از گاز نیتروژن به عنوان یک ماده غیر قابل اشتعال در بسته بندی مواد غذایی استفاده می‌شود. استفاده از این گاز در صنعت بسته بندی مواد غذایی موجب کاهش فساد، کاهش تماس با اکسیژن و در نتیجه افزایش ماندگاری مواد غذایی می‌شود.
صنعت خودروسازی
از گاز نیتروژن در برخی از فرآیند‌های صنعت خودروسازی از جمله پر کردن و بالانس کردن لاستیک‌ها به جای هوای معمولی استفاده می‌شود. استفاده از این گاز در لاستیک‌ها موجب کاهش نفوذپذیری هوا و افزایش عمر مفید آن‌ها می‌شود.
صنعت الکترونیک
از گاز نیتروژن در صنعت الکترونیک برای پاکسازی و حفاظت از قطعات الکترونیکی در فرآیند‌های لحیم کاری، صاف کردن کپسول‌های الکترونیکی و… استفاده می‌شود.
صنعت کشاورزی
از گاز نیتروزن در صنعت کشاورزی به منظور تقویت رشد گیاهان و تولید محصولات کشاورزی استفاده می‌شود.
صنعت پزشکی
از گاز نیتروژن در صنعت پزشکی به عنوان گاز بیهوشی برای کاهش درد، تست‌های تنفسی، انجام جراحی تحت تاثیر بیهوشی و… استفاده می‌شود.
صنعت آزمایشگاهی
از گاز نیتروژن در صنعت آزمایشگاهی برای تست پژوهش‌های مختلف شیمیایی و بیولوژیکی استفاده می‌شود.
صنعت متالورژی
از گاز نیتروژن در صنعت متالورژی در روند نیتروژن‌سازی که شامل تعدیل ویژگی‌های فیزیکی و متالورژیکی فولاد است، استفاده می‌شود و در آن سختی، مقاومت در برابر سایش و خستگی فولاد افزایش می‌یابد.
صنعت شیمی
مهم‌ترین کاربرد‌های گاز نیتروژن در صنعت شیمی شامل تهیه کود‌های ازته و تولید کود‌های آمونیاک است که برای تولید نیترات‌ها، آمونیوم و مواد اولیه ساخت پلاستیک استفاده می‌شود.
از دیگر کاربرد‌های گاز ازت می‌توان به حفاری نفت و گاز، خشک کردن حبوبات و قهوه، لامپ‌های خنک‌کننده، لیزر‌ها و حمل و نقل سرمایه‌ای اشاره کرد.
ترکیبات گاز ازت
- اصلی‌ترین ترکیب نیتروژن یا ازت، آمونیاک است که با نام هیدرازین نیز شناخته می‌شود. آمونیاک دارای ترکیب ساده‌تری نسبت به آب است و در محلول یون‌های آمونیاک را تشکیل می‌دهد. آمونیاک مایع کمی آمفیروتک است و آمونیاک و یون‌های آمینه را بوجود می‌آورد.
- گروه دیگری از ترکیبات نیتروژن، آنیونهای نیتروژن یا آزیدین‌ها نام دارند که نسبت به دی اکسید کربن ایزوالکتریک بوده و خطی هستند. مولکول دیگری که ساختاری مشابهی دارد و از مونوکسید نیتروژن و دی اکسید نیتروژن برجسته‌تر است، مونوکسید دی نیتروژن یا گاز خنده نام دارد.
- اکسید‌های استاندارد دیگری نیز مانند‌تری اکسید دی نیتروژن و پنتاکسید دی نیتروژن وجود دارند که تا حد زیادی ناپایدار و قابل انفجارند. اسید‌های آن نیز شامل نیتروس و اسید نیتریک می‌شود.
نحوه تولید گاز ازت
گاز ازت به صورت طبیعی در محیط زیست موجود است، اما برای تولید آن از روش‌های صنعتی زیر استفاده می‌شود:
- فرآیند گاززایی که در آن نیتروژن موجود در هیدروکربن‌ها توسط فرآیند‌های شیمیایی یا حرارتی آزاد می‌شود.
- فرآیند هوابرداشت که با استفاده از انجماد هوا و فرآیند جذب براساس تفاوت دماها صورت می‌گیرد و در آن هوا به میکروارگانیسم‌های زیستی تقسیم شده و اکسیژن و گاز ازت جدا می‌شوند.
- استفاده از تکنولوژی غشای پرم انتخابی که برای تخلیص نیتروژن از هوا استفاده می‌شود.
- فرآیند هیمپلر که در آن گاز نیتروژن و هیدروژن بوسیله کاتالیزور‌ها و در فشار و دمای بالا واکنش می‌دهند و آمونیاک تشکیل می‌شود. سپس با تفکیک آمونیاک به گاز ازت می‌رسند.
نکات ایمنی در هنگام استفاده از گاز ازت
هنگام استفاده از گاز ازت حتما باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- محل استفاده از گاز ازت باید دارای سیستم تهویه مناسبی باشد.
- از سالم و به روز بودن وسایل مورد استفاده برای ذخیره و انتقال گاز ازت اطمینان حاصل کنید.
- از دستورالعمل‌های ایمنی تولید‌کننده پیروی کنید.
- از کلاه، عینک مناسب، دستکش و لباس‌های محافظ استفاده کنید.
- از تماس مستقیم با گاز ازت بپرهیزید.
- از منابع حرارتی و اشتعال زا‌هایی که در نزدیکی گاز ازت قرار دارند، دوری کنید.
- در صورت مشکوک شدن به نشتی گاز، سریعا محیط را ترک کنید.
جهت خرید تانک ازت با حجم های مختلف کلیک کنید.
